Nastawienie na trwałość
Przekonanie, że nasze cechy są ustalone raz na zawsze – nastawienie na trwałość – zmusza cię do tego, aby raz po raz udowadniać swoją wartość. Jeśli każdy ma od urodzenia określony iloraz inteligencji, określoną osobowość i określony charakter moralny, to lepiej, żebyś jak najszybciej udowodnił, że posiadasz odpowiednie cechy w odpowiednim stopniu. Braki w kwestiach podstawowych na pewno nie wyszłyby ci na zdrowie.
Dla wielu ludzi najważniejszym celem w życiu jest udowadnianie własnej wartości – w szkole, w pracy i w związkach międzyludzkich. W każdej sytuacji muszą oni potwierdzać swą sprawność umysłową albo pozytywne cechy charakteru. Każda sytuacja podlega ocenie: „Czy to się zakończy sukcesem, czy porażką? Czy zabłysnę, czy wyjdę na idiotę? Zostanę zaakceptowany czy odrzucony? Będę się czuł jak mistrz czy nieudacznik?”.
Ale przecież w naszym społeczeństwie ceni się inteligencję, osobowość i charakter, prawda? Czy nie jest zatem normalne, że chcemy te pozytywne cechy posiadać? Tak, ale…
Nastawienie na rozwój
Istnieje też inne nastawienie, zgodnie z którym twoje cechy nie są po prostu kartami, które otrzymałeś od losu, i którymi musisz rozgrywać swoje życie, na każdym kroku starając się przekonać siebie i innych, że trzymasz w reku poker królewski, chociaż w głębi ducha podejrzewasz, ze to para dziesiątek. W tym nastawieniu twoje „karty” to po prostu punkt wyjścia do dalszego rozwoju. To nastawienie na rozwój opiera się na przekonaniu, ze podstawowe cechy można rozwijać przez pracę. Chociaż ludzie różnią się na wiele sposobów – pod względem talentu i zdolności, zainteresowań czy temperamentu – każdy z nas może się zmieniać i doskonalić, jeśli tylko odpowiednio się przyłoży.
Czy ludzie wyznający to nastawienie wierzą, że każdy z nas może osiągnąć wszystko, o czym tylko zamarzy – że każdy, kto ma wystarczającą motywację i odpowiednie wykształcenie, może stać się Einsteinem czy Beethovenem? Nie, są jednak przekonani, że pełny potencjał jednostki jest nieznany (i niemożliwy do poznania) i że nie da się przewidzieć, ile każdy z nas zdoła osiągnąć po wielu latach nauki i pełnej entuzjazmu pracy.
Później sami zobaczycie, jak przekonanie, że wartościowe cechy można w sobie wyrobić, rozbudza entuzjazm do nauki. Po co marnować czas na udowadnianie, jaki już jesteś dobry, kiedy możesz dalej się doskonalić? Po co ukrywać swoje niedostatki, zamiast z nimi walczyć? Po co szukać przyjaciół czy partnerów wśród ludzi, którzy będą wzmacniać twoje poczucie własnej wartości, zamiast wśród tych, którzy cię zmotywują do dalszego rozwoju? I po co ograniczać się do tego, co pewne i sprawdzone, zamiast szukać nowych doświadczeń, które będą dla ciebie wyzwaniem? Upodobanie do wyzwań i wytrwałość okazywana nawet wtedy (ba, właśnie wtedy), gdy coś idzie nie tak, to wyznaczniki nastawienia na rozwój. To ono sprawia, ze ludzie potrafią sobie poradzić w najtrudniejszych chwilach swojego życia.
Źródło:
C. Dweck „Nowa psychologia sukcesu”, Warszawa 2013